Jacques Deroo schetst ons een stuk belangrijke geschiedenis gedurende 10 dagen.
We mogen de Canadezen NOOIT vergeten.
laatste deel = We mogen de Canadezen NOOIT vergeten.
Bredene, wat na de bevrijding van 9 september???
Tijdens de oorlog was er een “vervangingsburgemeester” aangesteld door de Duitsers. Direct na 9 september kwam de echte burgemeester alles terug opeisen.
Keren we even terug naar het schepencollege van 27.8.1942. Bredene en Middelkerke hadden grote schulden en Oostende deed een voorstel om “Groot-Oostende” op te richten (en Middelkerke en Bredene op te slorpen). Zowel het schepencollege van Middelkerke als van Bredene vond dat er daarvan pas sprake kon zijn bij normale omstandigheden, dus besprekingen na de oorlog. In 1942 was enkel het schepencollege die nog bijeen kwam omdat vanaf 1941 geen gemeenteraden meer mochten samen geroepen worden.
Kort na 27.8.1942 werd de burgemeester Zwaenepoel afgezet omdat hij niet goed luisterde naar de Duitse overheid en werd vervangen door de oudste in dienst zijnde gemeentebediende: Oscar Poppe. De 2 andere schepenen Gustaaf Zwaenepoel en Cyriel Decuyper mochten blijven.
Na de bevrijding kwam de burgemeester Zwaenepoel weer op zijn stoel zitten en riep de gemeenteraad bijeen die op 13 september elkander na zoveel jaren terug zagen. De 2 schepenen werden niet uitgenodigd. De burgemeester vond dat de gouverneur eerst diende een advies te geven als beiden in dienst konden blijven. Logischerwijze hadden ze destijds ook ontslag moeten nemen op het moment dat de Duitsers de burgemeester Zwaenepoel hadden afgezet. Ze werden ook niet uitgenodigd omdat bovendien al duidelijk bleek dat de gemeentesecretaris zwaar in de fout was gegaan door met de Duitsers openlijk te sympathiseren alsook de schepen Gustaaf Zwaenepoel. De gemeentesecretaris was de gemeenteraad van 13 september 1944 efkens te vlug af want hij stuurde een ziektebriefje dat hij de eerste weken niet kon werken. Schepen Decuyper werd de eerste dag al geïnterneerd, hij kon zowiezo geen schepen meer zijn. De gemeenteraad had plaats in ‘t dorp in de patronaatzaal, want het gemeentehuis was in beslag genomen door de Canadezen (tijdens hun verblijf hebben ze helaas waardevolle gemeentelijke documenten verbrand om de kachels aan te steken).
De gouverneur gaf advies dat schepen Decuyper in dienst mocht blijven en werd vanaf de volgende gemeenteraad (13 oktober 1944) weer uitgenodigd maar heel veel gemeenteraadsleden zouden nog jaren lang zijn ontslag opeisen. Schepen Gustaaf Zwaenepoel werd tijdelijk vervangen door de oudste in dienst zijnde gemeenteraadslid: August Samijn.
De gemeentebediende (oorlogsburgemeester) Oscar Poppe werd afgezet en geïnterneerd, hij had teveel met de Duitsers samengewerkt (maar kwam terug in 1958 op de verkiezingslijst, zie verder). Twee winkeliers mochten hun deuren sluiten omdat ze gecollaboreerd hadden met de Duitsers: Dewulf Julien en Denolf Th. Twee leerkrachten Clybouw Karel en Paul Velter werden voorlopig geschorst omdat ze te Duits gezind waren.
Erger was het gesteld met de gemeentesecretaris Qualy. Hij was immers in 1941 lid geworden van VNV, een zwarthemden-club die met de Duitsers werkten. Ook in 1942 en 43 was hij daar lid van. Hij woonde sommige vergaderingen bij. Als verdediging zei hij dat hij zijn lidkaart had ondertekend in café Derby (P Benoitlaan) op aandringen van tooghangers. Na 1943 zou hij geen lidkaart meer hebben aangeschaft, maar een ontslag bij die club kon hij niet bewijzen. Maanden lang werd hij in de gemeenteraad uitgenodigd voor verhoor en/of waren er interne discussies over het lot van de secretaris. Uiteindelijk vroeg hij zijn pensioen aan, maar dat pikten de gemeenteraadsleden niet.
Ook tijdens die eerste gemeenteraadzitting werd vastgesteld dat COO-lid Billiau (huidige OMCW) gevlucht was en niet kon geïnterneerd worden. Twee OCMW-bedienden, Cools Theo en Bentein Pieter werden eveneens ontslagen omdat ze teveel met de Duitsers hadden gewerkt.
Na WOII: 150 Vissers gedood door de vele mijnen in zee
Het zou ons te ver leiden om al die gevallen op te sommen, ik blijf maar bij O.158, oktober 1945. Dit schip kwam op een mijn terecht en zonk onmiddellijk. Niemand had de kans om zich te redden. 12 vissers verdronken. 6 jaar zouden vissersschepen op mijnen varen en zinken.
Na WOII: tientallen kinderen gedood door het spelen met oorlogsmunitie
Achter de Groenendijkstraat ploegde een boer en stootte op een mijn. Hij had geluk: hij verloor slechts 1 been. Maar heel veel kinderen vonden her en der nog achtergelaten munitie. Gerard Vandebogaerde vertelde wat er op de koer van de school in Bredene-dorp zich afspeelde: “ze deden die kogels open. In de kogels vonden ze zwarte staafjes, macaroni’s genaamd. Met een lucifer deden ze de munitie ontbranden en sissend vloog die dan weg. Mijn neef was op slag dood en een andere jongen was zwaar gewond in zijn buik en stierf ter plaatse. Zo zijn 5 jongens omgekomen: Germain Janssens, Willy Bostijn, R. Janssens, Fernand Schallier en N. Verlinde”. In fort Napoleon gebeurde hetzelfde. In De Zeewacht van 13.1.1945 stond dat 3 jongetjes te Bredene aan het casino zijn gedood door ontploffing. Er stonden daar nog 14 spoorwagens die achter gebleven waren van de Duitsers. In het artikel stond dat de wagons afgeschermd waren, maar een week later verscheen er een rechtzetting door een van de moeders: de wagons waren vrij toegankelijk en niet afgeschermd. Remi Janssens 12j , Marcel Verlinde 8j en Roger Schallier (8j) vonden een onnodige dood. Op de begrafenis van 9 januari, 4 maanden na de bevrijding, werden ze begraven in midden van een sneeuwstorm….
Collaboratie: in de kranten verschenen de namen van diegenen die verdacht werden te hebben gesympathiseerd met de Duitsers en die overgebracht werden naar de kazerne in Oostkamp. Daar werden hun dossier door militairen behandeld en volgde er een uitspraak met grootte der straf. Sommige Bredenaars durfden hun geburen niet aangeven uit dreiging omdat er nog een mogelijkheid bestond dat de Duitsers zouden kunnen terug keren en dat er dan wraak zou genomen worden.
Verkiezingen 1958. Oorlogsburgemeester Oscar Poppe kwam plots op de gemeentelijke lijst, “Recht Voor Allen”, een anti-socialistische lijst, als lijstduwer. De socialisten verspreidde een bericht “als hij verkozen wordt gaan wij niet zetelen in de gemeenteraad want er hangt bloed aan zijn handen.” Daarop verspreidde de partij van Poppe een pamflet van de socialistische schepen Germaine Vansteenkiste, die in de weide lag rug aan rug tegen een Duitse soldaat. Ze schreven “als de socialisten niet stoppen met het hetzé tegen ons, publiceren we nog meer dergelijke foto’s van haar”. Na de verkiezing bleek dat de foto getrukeerd was. De verkiezingen van 1958 werden zeel vuil bespeeld. Onze gekende tips-baas Norbert Haeack had het zelfs openlijk aan de stok met zijn broer Hans die op een andere lijst stond.
Met deze laatste bijdrage eer ik alle bevrijders voor hun moed om hier te vechten voor onze vrijheid, ik vergeet ook nooit hoeveel mensen die zijn omgekomen in de vele concentratiekampen. De zus van F Vincke had geluk, maar toen ze in Oostende per bed werd binnen gebracht herkende niemand haar. F Vincke en zijn echtgenote, alsook z’n broer stierven in concentratiekampen. Ook de jonge veldwachter Frans Provoost, Maurice Lagraviere en…….
Oh er is nog zoveel te vertellen, over vreemd geld, de hongerarmoede na de bevrijding, de ….Stop.
De bevrijding van onze kust is uitgebreider terug te vinden in het volgend jaarboek van Ter Ceure Bredene.
Jacques Deroo
